EDTA – Etilen Diamin Tetra Asetik Asit
(Ethylenediaminetetraacetic Acid)
Genel Özellikleri
Kimyasal Adı: Etilen Diamin Tetra Asetik Asit
Kimyasal Formül: C₁₀H₁₆N₂O₈
CAS Numarası: 60-00-4
Görünüm: Beyaz, kristal veya toz formda
Yapı: Amino polikarboksilik asit türevi
pH (sulu çözeltide): Hafif asidik (pH 4–6)
Tipik formlar: EDTA Asit, EDTA Disodyum, EDTA Tetrasodyum tuzları
Faydaları
Şelatlayıcı özellik gösterir: Kalsiyum, magnezyum, demir ve ağır metalleri bağlar
Suyun içindeki metal iyonlarını bağlayarak sertlik giderici etki sağlar
Metal iyonlarının reaksiyonlara engel olmasını önler – ürün stabilitesini artırır
Temizlik ürünlerinde etkinlik artırıcı rol oynar
Kozmetik ve ilaçlarda ürün ömrünü uzatır – oksidatif bozunmayı önler
Kullanım Alanları
Temizlik ürünleri: Deterjan, sabun, yüzey temizleyici, endüstriyel yağ sökücüler
Kozmetik ve kişisel bakım: Şampuan, krem, losyon
İlaç sanayi: Kan numunesinde antikoagülan (EDTA tüpleri)
Gıda katkısı: Koruyucu ve renk sabitleyici (E385 – sadece gıda sınıfı)
Tarım: Mikro elementlerin şelatlı formda verilmesi (EDTA-Fe, EDTA-Zn vs.)
Tekstil: Boya banyolarında metal iyon kontrolü
Kağıt ve selüloz: Ağartma proseslerinde
Su arıtma: Ağır metal iyonlarının uzaklaştırılması
Kullanım Talimatı
Kullanım oranı formülasyona göre değişir:
Temizlik ürünlerinde: %0.1 – %2
Kozmetikte: %0.01 – %0.5
Gıdada (E385): Max. 100 mg/kg (gıda sınıfı için)
Suda çözülerek doğrudan formülasyona eklenir
Uygulama pH’ına göre EDTA disodyum (alkali), EDTA asit (asitik) formu tercih edilir
Metal iyonları varlığında reaksiyon öncesi kullanılması önerilir
Teknik Özellikler (EDTA Asit formu için)
| Özellik | Değer |
|---|---|
| Görünüm | Beyaz kristal toz |
| Saflık | %99 min |
| Moleküler Ağırlık | 292.24 g/mol |
| Yoğunluk | ~0.86 – 0.90 g/cm³ (dökme) |
| Çözünürlük | Suda ~1g/25ml (sıcak suda daha iyi çözünür) |
| pH (1% sulu çözeltide) | 4 – 5 |
| Şelatlama kapasitesi | Yüksek – Ca²⁺, Mg²⁺, Fe³⁺ gibi iyonları bağlar |
| Renk | Beyaz |
Dikkat Edilecek Hususlar
Toz formu solunduğunda burun ve boğazda tahrişe neden olabilir
Cilt ve gözle temasında hafif tahriş olabilir – koruyucu ekipman önerilir
EDTA çevreye karıştığında ağır metal iyonlarını taşıyarak su kirliğine yol açabilir
Gıda dışı formlar, insan tüketimine yönelik ürünlerde kullanılmamalıdır
Reaksiyona gireceği metal iyonları olan ürünlerde formülasyon ön testi yapılmalıdır
Saklama Koşulları
Kuru, serin ve nemsiz ortamlarda saklanmalıdır
Suda çözünebileceği için nemli ortamda topaklanabilir
Orijinal, kapalı ambalajında (çift katlı torba veya varil) saklanmalıdır
Gıda sınıfı form ayrı depolanmalı, kontaminasyondan korunmalıdır
Depolama sıcaklığı: 10 – 30 °C
Raf ömrü: Uygun koşullarda 2 yı