FORMALDEHİT (CH₂O)
(Formaldehyde)
Genel Özellikleri
Kimyasal Adı: Formaldehit
Kimyasal Formül: CH₂O
CAS Numarası: 50-00-0
Görünüm: Genellikle %35–40’lık sulu çözeltisi (formalin) hâlinde kullanılır
Koku: Keskin ve karakteristik boğucu koku
Fiziksel hâli: Saf hâlde gaz; ticari olarak sulu çözeltisi (formalin) kullanılır
pH: Hafif asidik (3–4)
Uçuculuk: Yüksek – çözeltiden gaz olarak hızla buharlaşabilir
Faydaları
Çok güçlü bir mikrop öldürücüdür (bakterisit, fungisit, virüsit)
Sabit tutucu (fiksatif) etkisiyle doku ve biyolojik numuneleri korur
Reçinelerle reaksiyona girerek bağlayıcı ve sertleştirici olarak işlev görür
Kağıt ve ahşap ürünlerde dayanıklılığı artırır
Boya, tekstil ve deri işlemlerinde yüzey mukavemeti ve tutuculuk sağlar
Antiseptik etkisi nedeniyle tarımda ve hayvancılıkta da kullanılır
Kullanım Alanları
Ahşap ve sunta üretimi: Üre-formaldehit, melamin-formaldehit reçineleri
Mikrop kırıcı: Hastane, laboratuvar, mezbaha ve ahır dezenfektanı
Kimya sanayi: Reçine, plastik ve boya üretimi
Tekstil: Kumaş sabitleyici, kırışmazlık artırıcı
İlaç ve veterinerlik: Aşı sabitleyici, sterilizasyon
Tarım: Tohum dezenfektanı, hayvan yatak dezenfektanı
Laboratuvar: Biyolojik örneklerin sabitlenmesi (fikse edilmesi)
Kullanım Talimatı
Ticari kullanımda genellikle %35–40’lık formalin çözeltisi kullanılır
Dezenfeksiyon için genellikle %1–10 arası sulandırılarak uygulanır
Sprey, bezle silme veya daldırma yöntemiyle uygulanabilir
Solunması ciddi zararlara yol açabileceği için uygulama sırasında:
Maske (organik buhar filtresi), eldiven, gözlük, havalandırma sistemi mutlaka kullanılmalıdır
Gıda ve içme suyu sistemleriyle temas etmemelidir
Teknik Özellikler (Formalin çözeltisi için)
| Özellik | Değer |
|---|---|
| Görünüm | Renksiz, berrak sıvı |
| Yoğunluk (20°C) | ~1.08 – 1.10 g/cm³ |
| Saflık | %35–40 (formaldehit içeriği) |
| pH | ~3 – 4 (asidik) |
| Kaynama Noktası | ~96 °C |
| Parlama Noktası | ~50 °C |
| Uçuculuk | Yüksek |
| VOC | Yüksek (tehlikeli gaz çıkarır) |
| Suda çözünürlük | Tamamen çözünür |
Dikkat Edilecek Hususlar
⚠️ Formaldehit insan sağlığı açısından son derece tehlikeli bir maddedir.
IARC tarafından “Grup 1 Kanserojen” olarak sınıflandırılmıştır
Buharlarının solunması baş ağrısı, göz yaşarması, boğaz yanması, nefes darlığı yapar
Uzun süreli maruz kalma solunum yolları, cilt ve sinir sistemi üzerinde kalıcı hasar bırakabilir
Ciltle teması tahriş ve alerjik reaksiyonlara yol açabilir
Kullanım sırasında kesinlikle havalandırmalı ortam, özel PPE ekipmanları ve acil müdahale planı hazır olmalıdır
Çocuklardan uzak tutulmalı, gıda ile teması kesinlikle engellenmelidir
Saklama Koşulları
Serin, kuru ve iyi havalandırılmış alanlarda saklanmalıdır
Oda sıcaklığında, ısı kaynaklarından ve güneş ışığından uzak tutulmalıdır
Asit dayanıklı, sızdırmaz HDPE ambalaj veya uygun metal kaplar kullanılmalıdır
Tutuşabilir buharlar oluşturabileceği için kıvılcım, sigara ve açık alevden uzak tutulmalıdır
Alkaliler ve oksitleyicilerle birlikte depolanmamalıdır
Depolama sıcaklığı: 5 – 25 °C
Raf ömrü: Uygun koşullarda 1 – 2 yıl